اورژانس

بسمه تعالی

خانه تکانی

بر اساس سنت کهن و دیرینه ایرانیان، همه ساله از روزهای میانی و گاه ابتدایی اسفندماه، خانواده ها و به ویژه زنان ایرانی به خانه تکانی می پردازند. با اندکی دقت در چهره ی شهر، می توان به آسانی دریافت که این روزها، خانه تکانی ها آغاز شده است، فرش های آویخته بر بام ها، پنجره هایی که پرده ندارند همگی موید این مطلب هستند و اگر پا به درون خانه ها بگذاریم، شاهد تمیزکردن دیوارها، آشپزخانه ها خواهیم بود. این استقبال از نو شدن و تازگی، باعث ایجاد روحیه ای شاداب و با طراوات در همه ی شهروندان می شود، اما آنچه نباید از نظر دور داشت این است که گاهی در اثر عدم رعایت نکات ایمنی و سلامت، خانه تکانی منجر به بروز حوادثی می شود که سلامت افراد را مورد مخاطره قرار می دهد. زنانی که تا روزها بعد از آغاز سال نو از بیماری های ریه، حنجره و تنفسی، گردن درد، مسمومیت های داخلی ناشی از استفاده ی مواد اسیدی و کمر درد گلایه های بی امان دارند.

با رعایت و در نظر داشتن نکات بسیار ساده و ابتدایی می توان ایمنی و سلامت بدن را حفظ نمود تا بدون آن که به سلامتی فرد خدشه ای وارد آید، بتواند به امور مورد نظر خود رسیدگی کند.

شایع ترین مشکل موجود در این زمینه : آسیب های تنفسی و به ویژه آسیب به حنجره، به دلیل استفاده بی رویه و عدم رعایت نکات ایمنی در استفاده از مواد سفیدکننده و پاک کننده های شیمیایی است که در اسفند ماه شایع تر از همیشه است و بدترین شیوه استفاده از مواد پاک کننده و شوینده این است که با آب گرم مخلوط شوند و یا از آنها در محیط های بسته ای که بخار آب در آن موجود است، استفاده شود.

بهتر است از مواد شوینده و پاک کننده ای که آسیب کمتری در قیاس با انواع دیگر آن به سلامتی فرد وارد می کنند استفاده شود به طور مثال استفاده از پودرهای شوینده که آنزیم دارد، بسیار امن تر از استفاده از موادی است که دارای بخار هستند و تنها در مواردی می توان از مواد شوینده ی شیمیایی که بخار می کنند استفاده کرد که جریان سریع هوا، به پراکندگی بخارات کمک می کنند. در صورتی که اختلالی در حین مصرف این مواد به وجود آمد، بهترین اقدام حضور در معرض جریان هوا خواهد بود، زیرا استنشاق هوای تازه به تنفس بهتر انسان کمک شایان ذکری می کند. خوردن شیر نیز، یکی دیگر از توصیه های متخصصان است، زیرا مواد شوینده و سفید کننده ها، در کنار آسیب رسانی به ریه، مسمومیت های داخلی در بدن انسان را نیز در پی خواهند داشت و شیر به عنوان حفاظی برای مخاط ظریف و آسیب پذیر دستگاه گوارش خواهد بود. البته استفاده از ماسک و دستکش در هنگام استفاده از مواد اسیدی، ضروری می باشد. اگر ماسک در اختیار ندارید می توانید از دستمال یا روسری ظریفی که کمی با آب مرطوب شده باشد استفاده کنید.

حملات بیماری آسم از دیگر معضلاتی که در اسفندماه در بیمارستان ها و اورژانس های سطح شهر به کرات مشاهد می شود. این امر از آن جا پدید می آید که در اغلب موارد، زنان برای شست وشوی سرویس های بهداشتی و سطوح آشپزخانه و کف خانه ها، از مایع های شیمیایی نظیر انواع سفید کننده ها و جوهر نمک استفاده می کنند و از آنجا که سرویس های بهداشتی در فضای بسته و کوچک قرار دارد، ماندن طولانی مدت در فضاهای فوق الذکر می تواند آسیب زیادی را به ریه و حنجره ی افراد وارد کند . همچنین استفاده از این شوینده ها باعث تشدید بیماری در افراد مبتلا به بیماری آسم می شود. در هنگام استفاده از شوینده های شیمیایی و اسیدی پاک کننده، جرم گیر و سپیدکننده، استفاده از ماسک امری ضروری به شمار می آید، اما وجود هواکش و بازکردن پنجره ها و قرار داشتن مداوم در معرض جریان هوای آزاد، در این خصوص، می تواند تا حد زیادی از بروز آلرژی ها و عوارض تنفسی در افراد جلوگیری کند .

 

اغلب مواد شوينده حاوي اسيد است که در لکه بري، تميزکنندگي و از بين بردن چربي ها نقش دارد و اين مواد مي توانند تأثير سویي بر پوست داشته باشند و چربي آن را از بين ببرد. تماس مکرر با اين مواد در ابتدا به خشکي، ترک و خارش پوست و در صورت ادامه يافتن اين روند باعث بروز اگزما يا درماتيت تماسي در فرد مي شود. خارش شديد و قرمزي پوست نخستين علامت درماتيت است و تماس غيرمستقيم با مواد شوينده بهترين راه جلوگيري از بروز تحريک و آلرژي پوست است. پوشيدن دستکش هاي مناسب و شستن دست ها پس از اتمام کار ضروري است.

از دیگر عواملی که باعث حساسیت و آلرژی می شود زدودن گرد و غبار منزل و وسایل به روش سنتی می باشد که توجه به چند نکته ضروری می باشد. در گرد و غبار داخل فرش، مبلمان، پرده‌ها، قفسه‌هاي كتاب و انبارهاي خانگي حشره ريز ميكروسكوپي به نام هيره يا مايت به وفور يافت مي‌شود که عمده عامل حساسيت‌زا در گرد و غبار خانگي به شمار مي‌رود. ذرات مربوط به اين حشره در هوا معلق شده وارد چشم، دهان، بيني و راه تنفسي شده و منجر به بروز علائم عطسه، آب ريزش بيني، سرفه يا گاهي تنگي نفس و حمله آسم در فرد حساس به هيره مي‌شود. ديگر ذرات موجود درگرد و غبار منازل،‌ ذرات مربوط به پوسته حشرات خانگي مانند انواع سوسك‌ها، پشه و مگس بوده كه آنها نيز در بروز علائم آلرژيك نقش بسزايي دارند. ذرات مربوط به حيوانات خانگي مانند سگ، گربه و پرندگان مختلف مي‌توانند از ديگر مواد آلرژيك باشند كه نظافت مكان مربوط به آنها مي‌تواند منجر به تشديد علائم حساسيت در فرد مبتلا شود. نظافت انباري،‌ زيرزمين، گلخانه،‌ حمام و سرويس‌ها فرد را با انواع ديگر از آلرژي‌هاي داخل منازل مانند انواع كپك‌هاي خانگي مواجه مي‌كند. در خانه تكاني استفاده از ماسك فيلتردار يا ماسك همراه با دستمال مرطوب براي نظافت گرد و غبار لازم است. همچنين استفاده از دستگاههاي مكنده مانند جاروبرقي در پيشگيري از مشكلات احتمالي مي‌تواند موثر باشد. شستشوي روكش‌ها و‌ پرده‌ها توسط ماشين لباسشويي بويژه با آب دماي ۵۵ درجه سانتيگراد، در كاهش پراكنده‌سازي عوامل حساسيت‌زا و محرك موثر است. همچنين خانه‌تكاني به شكل سنتي يعني زدودن گرد و غبار با وسايلي كه منجر به پراكنده شدن ذرات در هوا مي‌شود، ممنوع است.

یکی دیگر ازخطرات نظافت نوروزی، که شاهد آن هستیم، برق گرفتگی در اثرشست و شوی لوازم برقی مانند لوستر، چراغ روشنایی، کلید برق و دیگر لوازمی است که زنان بی توجه به خطران جدی آن بدون اینکه وسیله برقی را از برق جدا کنند، مشغول تمیز کردن آن می شوند. لطفا قبل از پاک کردن اینگونه وسایل از قطع بودن برق آن مطمئن شوید.

خطر دیگر مربوط به آسیب های اسکلتی عضلانی می باشد که اغلب به علت سقوط و یا بلند کردن و جابجایی اشیائ سنگین ایجاد می شود. بعضي مواقع در خانه و يا محل كار، مجبور مي‌شويم كه به تنهايي اجسام سنگين را بلند كنيم، متأسفانه افراد از مشكلات ناشي از بلند كردن اجسام سنگين غافلند و نمي‌دانند كه درست بلند نكردن اجسام سنگين چه پيامدهايي به همراه دارد. آسیب های كمر اغلب به دلیل بلند كردن یا جابه جا كردن اشیا سنگین بروز می كند و كشیدگی ماهیچه ها یا پیچ خوردگی ممكن است در اثر بلند كردن جسمی كه بسیار سنگین است، یا بلند كردن اشیا به شكل نادرست رخ دهد. پس بهتر است به تنهايي خانه تكاني نكنيد، چون افرادی كه به تنهایی این كار را انجام می‌دهند در صورت بروز سانحه ممكن است به صدمات ثانویه نیز دچار شوند.

خانه تكانی بدون كمك دیگران موجب می‌شود كه فرد اجسام سنگین را به تنهایی بلند كند یا از بلندی‌های ناپایدار مانند چهارپایه‌های لق سقوط كند. مصدوم در این شرایط تلاش می‌كند به دیگران آسیب دیدگی خود را اطلاع دهد اما این كار امكان دارد موجب آسیب مجدد وی شود.

برای بلند کردن اجسام سنگین باید زانوها خم شود و ابتدا نشسته و دست‌ها را زیر جسم قرار داده و در حالی که کمر صاف است با کمک پاها بلند شویم. همچنین توصیه می‌شود تا حد امکان اجسام سنگین چند نفری و با کمک گرفتن از دیگران بلند شود؛ زیرا بلند کردن جسم سنگین به تنهایی و به صورت غیراصولی موجب جابه‌جایی مهره‌های کمر و آسیب به دیسک می‌شود که جبران این صدمات بسیار مشکل است.یادمان باشد ایستاده کار کردن بهتر از نشسته کار کردن است و برخلاف تصور، آسیبی که در حالت نشسته به کمر وارد می‌شود بیشتر از حالت ایستاده است. همچنین در هنگام ایستاده کار کردن، توصیه می‌شود یک چهار پایه به ارتفاع حدود ۱۰ سانتی‌متر در نزدیکی خود قرار داده و پاها را به تناوب بر روی چهار پایه قرار دهید، با این روش فشار کمتری به کمر وارد می‌شود. اگر دست‌ها بیش از حد به سمت بالا نگه داشته شوند و سطح کار بالاتر از گردن باشد موجب درد کتف می‌شود. در چنین حالتی توصیه می‌شود یک چهار پایه و یا صندلی زیر پاها قرار گیرد تا اختلاف سطح کار با گردن کاهش یابد. توصیه می‌شود پیش از انجام خانه ‌تکانی، بدن را گرم کرده و حرکات نرمشی انجام شود تا بدن آمادگی انجام کارهای سنگین را داشته باشد. لازم است کارهای خانه به مرور انجام شود تا به بدن فشار وارد نشود. انجام کارهای سنگین در یک روز کار درستی نیست و آسیب‌رسان خواهد بود. استراحت کردن در فواصل میان انجام کارها نیز بسیار مفید است. اگر قرار است در ارتفاع کار کنیم از محکم و ثابت بودن وسیله زیر پای خود مطمئن شوید و سپس اقدام به بالا رفتن بکنید. در آسیب های اسکلتی عضلانی در ۲۴ ساعت اول استفاده از کمپرس سرد به کاهش درد کمک می کند. در هر صورت اگر آسیبی در شما ایجاد شد که توام با درد بسیار شدید و عدم توانایی استفاده از عضو بودید با اورژانس ۱۱۵ تماس داشته باشید.

در پایان یادمان باشد این توصیه ها در افراد معمولی می باشد و اگر فردی سابقه مشکلات طبی مانند مشکلات قلبی، دیابت و غیره می باشد باید از انجام کار سنگین پرهیز نماید و چه بسا در برخی موارد اقدام به خانه تکانی نکند و از کمک دیگران بهره جوید. امیدوارم که سال خوب و توام با سلامتی در پیش داشته باشید.

محمد پرورش مسعود               

مرکز مدیریت حوادث و فوریت های پزشکی قم